Yüz, boyun ve kollarda görülen bir ben bazen çok rahatsız edici olabilir. İnsanlar ayna karşınında benlerini fark etmese de, karşılaştıkları yeni insanlar tarafından kolayca fark edilebilir. Bu durum zaman zaman sosyal açıdan rahatsız edici boyutlara varabilir.
Bazen de benler insanların yüzüne yakışır 🙂 bu makale de biz sadece yakışmayan benlerden bahsedeceğiz.
Tedavi kısmına geçmeden önce BEN’ler hakkında bazı bilgilere sahip olmamızda yarar vardır.
Bunlar vücudun herhangi bir bölgesinde oluşan renki veya renksiz iyi huylu oluşumlardır. Tıp dilinde (Nevüs) denir. Halk arasında ayrıca (doğum lekesi, et beni, güzellik alameti ve doğum lekesi) ifadeleri kullanılır.
Benler doğuştan itibaren (konjenital nevüs) var olabilir veya daha sonraki yaşam sürecinde edinilebilir (acquired).
Koyu (hipermelanotik) veya çık renkte (hipomelanotik) olabilirler. Renk durumu oluşumlardaki melanin pigmentine bağlıdır. Çok renkli veya koyu oluşumlar ise cilt kanserinin bir bulgusu olma ihtimali vardır.
Ben Çeşitleri
Tanı nasıl konulur?
Benler genelde çıplak gözle veya büyüteçle (dermatoskopi) teşhis edilir. Şüpheli durumlarda ise bilgisayarlı dermoskopi ve görüntü analizi yapılabilir.
Ben nasıl tedavi edilir?
Benlerin tedavi yönetimi tipine ve tanısal belirsizlik derecesine bağlıdır. Bazıları iyi huylu olduğu bilinir ve sadece zaman içinde izlenebilir. Diğerleri histopatolojik inceleme için daha kapsamlı bir inceleme ve biyopsi gerektirebilir (bkz. Eksizyonel Biyopsi). ABCDE kriterleri (asimetri, sınır düzensizliği, renk değişimi, çap> 6 mm ve evrim) genellikle kötü huylu benleri değerlendirmek için kullanılır. Bazı lezyonlar ileri testler gerektirebilir örneğin immünohistokimya ve elektron mikroskopisi.
Genel olarak, çocukluktan beri var olan benler zararsızdır (Konjenital Nevüsler).
Tanı aşamasında aşağıdaki ayırıcı tanılar göz önünde bulundurulmalıdır:
- Lentigo simpleks
- Solar (Güneş) lentigo
- Café au lait macule
- Mürekkep lekesi lentigo (Ink-spot lentigo)
- Mukozal melanotik makül
- Moğol lekesi (Mongolian spot, dermal melanositoz)
Tedavi aşaması:
- Gözlem
- Silme Yöntemi (Kimyasal peeling, Kriyoterapi, Dermabrazyon, elektrodesikasyon, Lazer ablasyon). Bu yöntemler aracılığıyla benler alınmaz. Yapılacak uygulamalar benlerin boyutunu küçültebilir, renklerini azaltabilir.
- Ameliyat: bu oluşumlar basit cerrahi müdahale ile tamamen alınması.
Bir benin gözlemleme veya tedavi etme kararı kozmetik kaygılar, tahriş edici semptomlar (örneğin kaşıntı), ülserasyon, enfeksiyon, renk veya şekil değişimi, kıllanma ve kötü huylu (malign ben) kaygısı gibi bir dizi faktöre bağlı olabilir.
Cerrahi Müdahale Seçeneği
Tecrübeli hekim tarafından benler lokal anestezi altında kısa bir sürede tamamen alınabilir. İşlem sonrası hasta 1-2 saat içerisinde işine ve evine dönebilir. Cerrahi yöntemin birkaç avantajı vardır:
- tekrar üreme yapmaması
- Bölgede leke kalmaması
- Alınan benlerin gerektiğinde incelemeye gönderilmesi
- Kalıcı bir tedavi seçeneği olması
- Kısa süreli ve basit olması
- Diğer silme yöntemleri (peeling, Lazer, vb.) ile yapılan tedavilerde benlerin kötü huylu oluşumlara dönüşme şansı vardır. Cerrahi tedavide böyle bir risk yoktur.
Halk arasında bazı inanışlara göre et beni için dua okunur. Bu gibi uygulamaların bilimsel ve tıbbi bir yönü yoktur. Yüzde ve elde bulunan temralar (siğil, et beni vs.) için kenarları kalemle işaretlenerek 3-5 ve 7-40 defa bu ayet okunursa şifa verildiğine inanılır. Temra Duası: اَمْ اَبْرَمُوا اَمْرًا فَإنَّا مُبْرٍمُونَ Okunuşu: “Em ebremû emren fe innâ mumbrimûn.”
Ayrıca toplumda bu istenmeyen oluşumları ve lekeleri gidermek için bazı bitkiler kullanılır. Bu bitkilerin tıbbi etkisi bilinmemektedir. Örneğin:
- KANTARON: Kantaron çiçeği, çakal eriği çiçeği ile eşit miktarda karıştırılır, 1 bardak kaynar suya, 1 kaşık konulur, 10 dk. bekletilir, sabah-akşam 1 bardak aç karna içilir.
- BAYIR TURPU: Taze bayır turpu sıkılır, yarım bardak turp suyuna 1 bardak sirke konur, 3 saat güneşte bekletilir, günde 3 defa hafif masaj yapılır.
