Her anne ve babanın hayatında bir defa veya birden fazla kendi kendine sorduğu bir sorudur. Çocuğum sünnet oldu, peki sonrasında nelere dikkat etmemiz gerekiyor?
Gözlemlerime göre bu konuda anne ve babalar çok ciddi bir şekilde tedirgin ve ne yapacaklarını bilemez durumda oluyor.
Elbette haklılar çünkü hayatlarında kaç defa karşılaşıyorlar ki böyle bir durumla 🙂 1, 2 bazen 3 nadiren 4 ve üstü.
Ebeveynlerin bu konuda acemi, tedirgin, çocuğun gergin ve ağrılı olması, akraba, çevre ve aile dostlarından yardım etmek amacıyla her kafadan bir sesin çıkması ve daha nice nice faktörler bir araya geldiğinde işin içinden çıkılamaz bir hale gelir.
Sünnet sonrası bakım konusunun önemli olduğundan bu hususta çocukları henüz yeni sünnet olan anne ve babalara yardımcı olmak için bu makaleyi yazmaya karar verdim.
Umarım bir çok aileye faydası dokunur. Şimdiden geçmiş olsun 🙂 Op.Dr. Ertan BEYATLI
İşte O Sorular
Ağrı olur mu?
Günümüzde lokal, sedasyon veya genel anestezi altında yapılan tüm sünnet yöntemlerinde sünnet bölgesi bazı iğnelerle uyuşturulur.
Bu ilaçların etkisi ortalama 1-2 saattir. Bu süreden sonra hafif ağrılar başlar ve ilaç kullanılmazsa ağrılar giderek artabilir.
Bu ağrılar sünneti takip eden ilk 24 saat içerisinde daha şiddetli ve daha sık olur.
İlk gece
Sünnetten sonra ilk gece uykusuz geçebilir 🙂
bu gayet normaldir çünkü çocuk çok hassas olur ve kendine dikkat ve ilgiyi çekmek için ağlayarak sızlayarak bir tavır sergileyebilir.
Bu sürede ilaçları kullanmak yeterlidir. 24 saat sonrasında ağrılar ciddi bir şekilde azalır (%50-75) ve 48.saatte neredeyse ağrı hiç olmaz.
Düşünün bıçakla parmağınızı kestiğinizde, ilk saatler ağrılı olur ancak ertesi gün sadece yaraya dokunduğunuzda ağrı olur.
İşte buradaki mekanizma ve durum aynıdır. Ağrılar kaybolsa da ilaçlara düzenli bir şekilde devam edilmelidir!
Yemek zamanı
Lokal anestezi (LA) ile yapılan sünnetlerde hemen yeme ve içme başlanabilir.
Genel anestezi (GA) altında yapılan işlemlerde ise çocuk kendine gelinceye kadar ağızdan bir şey verilmemelidir.
Çünkü bu durumlarda kusma refleksi kontrolsüz bir süreçte olduğundan dolayı çıkarılan yiyecek ve içeceklerin bir kısmı solunum yolu ile akciğerlere kaçabilir ve istenmeyen tatsız bir tabloya yol açabilir. Bu süre ortalama 1-2 saattir.
Çiş zamanı
Çoğu zaman çocuklar sünnet işleminden önce idrarını yapar. Bazı çocuklar çişini işlem esnasında yapmayı tercih eder nedense 🙂
Bu nedenlerden dolayı ve özellikle işlem sonrası başlayan ağrılar bölgedeki kasların istemsiz spazmına neden olduğu için ilk idrar yapma olayı bir kaç saat gecikebilir. Bu normal bir durumdur.
İdrar hissi olduğu zaman çocuk kendini fazla tutamaz ve bunu dile getirir. Bazen aşırı spazmdan dolayı ilk idrara çıkma denemeleri başarısız olabilir. Bu gibi durumlarda mesane bölgesine ılık su uygulaması yapılabilir.
İlk idrara çıkış durumu biraz yanma ile seyredebilir ve arada kesintiler olabilir. Bu çok normal bir durumdur. Hemen endişelenmeyin.
Ancak, ilk idrara çıkma süresi gerektiğinden fazla sürerse (24 saat), ağrılar giderek aşırı bir şekilde artarsa, idrarla birlikte kan görülürse hekiminizle irtibata geçmeniz gerekir. Örneğin sargı bezi sıkı sarılmış olabilir ve gevşetilmesi ile bu sorunlar çözülebilir.
Sünnet sonrası pipinin şişmesi
Her cerrahi müdahale gibi kesi bölgesinden biraz şişlik ve kızarıklık oluşabilir ve ilk 24 saatte giderek artış gösterebilir. 24 saatten sonra yavaş yavaş şişlik ve kızarıklık azalabilir. Bazen sünnet esnasında kullanılan dikişlere karşı duyarlılık olabilir. Bu durum pipinin ucunda aşırı ödem ve şişliğe neden olur. Bu durumdan çok endişelenmenize gerek yok çünkü geçicidir.
Pansuman zamanı
Normal şartlarda ilk 24 saatten sonra pansuman (sünnet sargısı) evde çıkartılabilir. Bu süre bazen 48 bazen 72 saatte kadar uzatılabilir.
Önce pansuman bezi iyi bir şekilde ılık suyla ıslatılır daha sonra çözülür. Çözülme esnasında kuru kalan bölgeler tekrar bol ılık suyla ıslatılır. Bu işlemi gerçekleştirirken tedirgin ve endişeli olmayın çünkü tamamen ağrısızdır.
Pansuman çözülürken birkaç damla kan gelmesi çok normaldir. Pansuman açıldıktan sonra verilen kremle veya zeytinyağı ile günden 2-3 defa sürerek açık pansuman yapmak yeterlidir.
Önce sol el başparmak ve işaret parmağıyla penis (pipi) derisini penisin ucunu (glanz penis) görünceye kadar iyice gerdirin daha sonra sağ el başparmak ve işaret parmağıyla kremi özellikle dikiş bölgesi ve penisin ucuna sürün. Krem sürülmesinin en az iki hafta devam edilmesinde yarar vardır.
Günde bir defa sünnet bölgesi ılık suyla ıslatılmalı veya banyo yapılmalı. Kurulandıktan sonra krem sürülmelidir.
Yaranın günlük ıslatılması bölgenin temiz tutulması, kabukları atılması, ödemin çözülmesi ve işlem esnasında atılan dikişlerin biran önce emilip düşmesini sağlar.
İlgili makale: Ödem nedir?
Bazı kilolu çocuklarda penis içeri kaçabilir ve pansuman erken dönemde düşebilir. Bu durumlarda endişelenmeyin. Sünnet sonrası penis içeri kaçıyorsa anne ve babalara çok önemli bir görev düşer.
En az 7-10 güne kadar (yara iyileşinceye kadar) penis ve özellikle penisin ucu elle dışarı çıkarılmalıdır aksi takdirde bölgede yapışıklıklar ve darlıklar oluşur ki bu durum da ikinci ve gereksiz bir müdahale gerektirebilir. Yine sünnetten sonra 10 güne kadar penis ucunda şişlik oluşabilir ve bu durum da gayet normaldir ve zamanla düzelir.
Sünnet ilaçları
İlaç olarak genelde ağrı kesici ve ateş düşürücü şuruplar verilir, bazen antibiyotik bazen de bebeklerde fitil (suppozituar) verilebilir. Sünnet bölgesine sürülmesi için çeşitli krem ve merhemler vardır. İlaç kullanmak istemeyenler zeytinyağı sürebilir.
Banyo zamanı
Normal şartlarda sünnetten 24 saat sonra pansumanın açılması ile birlikte ilk banyo yapılabilir. Kanama riski , enfeksiyon veya benzeri durumlarda ise ilk banyo 48 saat sonra yapılmasında yarar vardır. Yetişkin çocuklarda 10 güne kadar günde bir kez banyo yapılması yeterlidir. Bebeklerde ise banyo yerine sünnet bölgesi bol ılık suyla temizlenebilir.
Hareket zamanı
Sünnetten sonra ilk 24 saat kritik bir süreçtir ve mümkün olduğu kadar hareket edilmemesinde yarar vardır. Özellikle ilk 6 saat çocuğun yatarak geçirmesi uygundur. Kanama ve enfeksiyon riski olmayan durumlarda ise 24 saat sonra hareket edebilir evden dışarı çıkabilir.
Sünnet olan çocuğun pipisi kaç günde iyileşir?
Bu durum çocuğun yaşı ve yapılan sünnet yöntemine göre değişiklik gösterebilir. Bebeklerde bu süre biraz daha kısadır. Sünnet derisinin iyileşmesi 5-10 gün sürebilir.
Doktoru arama zamanı
Aşağıdaki durumlarda işlemi gerçekleştiren hekim veya sağlık kuruluşu ile iletişime geçmeniz gerekebilir:
- Pansumanın tamamen kanlı olması veya gözle görülür bariz kanamanın olması.
- özellikle sünnetten 6 saat sonra penis ucunun aşırı şekilde koyulaşması. Normal şartlarda penis ucunda morarma görülür ve bu durum bir kaç hafta devam edebilir.
- sünetten 24 saat sonra idrar çıkışının olmaması ve ilaçlara rağmen ağrıların artması
- idrarda kan gelmesi
- aşırı bulantı, kusma ve ateş olması
Sünnet Hataları Nelerdir?
Sünnet işlemi her ne kadar toplumda basit ve kısa işlem olarak görülse de aslında cerrahide çok önemli bir statüsü vardır çünkü deneyimli ve işin ehli olmayan kişiler tarafından yapıldığı zaman işlem esnasında yapılan bazı hatalar geri dönüşü olmayan ve hayat boyunca ısdırap yaratan türden olabilir, örneğin:
- KANAMA: Normal veya kan hastalığı olan çocuklarda uygun olmayan tekniklerle yapılan sünnetlerde ya da sünnet sonrası travmayı takiben gözlenir. Normal çocuklarda ikinci bir cerrahi işlem yeterli iken, kan hastalığı olan çocuklarda bazen çok geç kalınabilinir.
- ŞEKİL BOZUKLUĞU: Sünnet derisinin düzensiz ve şekilsiz olarak kesilmesi. Şekil bozukluğu kabul edilebilir sınırlarda ya da aile ve çocuğu rahatsız etmeyecek düzeylerde ise buluğ çağına (adolesan) kadar beklenir. Buluğ çağı sonrası şekil bozukluğu azalmamış yada kaybolmamışsa tekrar sünnet gerekir.
- KALICI SAKATLIK: Aşırı doku kaybı yada koter ile aşırı yanık olmuş ise gözlenir. Çeşitli estetik ameliyatlarla kısmen düzeltilme yapılabilse de fonksiyon kayıpları düzelmez.
- KÖTÜ NEDBE DOKUSU: Yara uçları dikilmeyip kendi kendine iyleşmeye bırakılmış çocuklarda gözlenir.
- ENFEKSİYON, BULAŞICI SARILIK: Özellikle toplu sünnetlerde, asepsi, antisepsi kurallarını bilmeyen kişilerin yaptığı sünnetlerden sonra gözlenir.
- PENİS KAYBI, Sünnet kesimi esnasında penis ucunun kesilmesi veya tam penis kaybı.
- sünnet derisinin gereğinden fazla kesilmesi ve penis boyunun kısalması
- penis damarlarına yapılan ilacın penisin çürümesine neden olması
Yukarıda görüldüğü gibi bu liste daha da uzayabilmektedir. Sünnet bir ameliyattır ve ameliyat gibi yapılmalıdır. Asla hafife alınmamalıdır, çünkü ürkütücü ve çocuğunuzun hayat boyu taşıyabileceği sorunlar oluşturabilmektedir. Sünnet evde, sokakta, düğün salonunda itiş kakış halinde yapılamaz. Önce çocuk, cerrahi girişim öncesi psikolojik olarak hazırlanmalıdır.
Çocuk ile iletişim kurulduktan sonra sünnet derisi özenle çıkarılıp, damarları bağlanıp, yara kendi kendine emilen dikişlerle kapatılmalıdır. Bu şekilde yara iyileşmesi sorunsuz ve daha hızlı olmaktadır. Toplumumuz son yıllarda özellikle medya ve iletişim araçlarının artması ile sünnetin ciddiyetini giderek kavramıştır. Bununla beraber bazı ailelerin, sünnet düğününü en güzel yerde ama esas önemli olması gereken cerrahi işlemi ehliyetsiz kişilerce uygun olmayan şartlarda yaptırılmasının kabul edilebilir bir gerekçesi olamaz.
Sünnet Ne Zaman ve nasıl Yapılır ?
Sünnet, islam dininde Peygamber’in yapılmasını istediği için sünnet olarak adlandırılan, çeşitli toplumlarda yaygın olarak uygulanan cerrahi bir girişimdir.
Erkek çocuklarında penis glansını örten derinin belirli bir şekil ve ölçüde kesilmesi olarak uygulanır. Sünnet’in faydaları halen tartışmalı olmakla birlikte kesin olarak tespit edilmiş olanlar:
- Sünnetli erkek çocuklarında idrar yolu iltihaplanması daha az gözlenir.
- Penis kanseri sadece sünnet olmayan erkeklerde gözlenir.
- Bulaşıcı hastalıklar sünnet olmayan erkeklerde daha sıktır.
- Kadınlarda rahim kanseri riskini azaltır.
Ülkemizde sünnet dini ve sosyal bir istek olup tüm erkek çocuklarında yaygın olarak uygulanmaktadır. Aile için sünnet töreni yapılması zevkli ve gururlu bir olay, manevi bir mutluluk olarak kabul edilmektedir. Çocuk açısından ise sünnet, arkadaşları arasında statü kazanmak açısından önemli bir olaydır.
Sünnet için en iyi zaman?
Sünnet genellikle ergenlik çağı öncesi yapılmaktadır. Son zamanlarda yeni doğan (ilk 2 haftalık) bebeklerde cerrahi işlemin kolaylığı, bebekte yara iyileşmesinin çabuk olması, sünnet sonrası bakımın kolaylığı ve psikolojik travma oluşturmaması nedeniyle en ideal yaş olarak kabul edilmektedir. Ancak benim gözlemlerime göre anatomik açıdan dolayı ve çok önemli bir sorun olmadığı sürece ilk bir aydan sonra sünnet yapılması daha doğru bir seçenektir.
Her yaşta sünnet yapılabilmekle beraber 2- 4 yaş arası çocuklarda kimlik gelişimi, ben merkeziyetçi ve uyumsuz olmaları nedeniyle zorunlu olmadıkça sünnet yapılmamalıdır.
Sünnet prensipleri
Her çocuk yapılacak işlem hakkında bilgilendirilmeli ve bu işlemi kabul edip etmeme hakkına sahip olmalıdır. Sünnette önemli olan, çocuğa yapılacak cerrahi işlemin mümkün olduğunca psikolojik travma oluşturmadan, hijyenik şartlara uygun ve problemsiz yapılmasıdır. Günümüzde sünnet’in anatomik, fizyolojik, psikolojik açılardan bilgisi olmayan kişiler tarafından, uygun olmayan yerlerde ve koşullarda yapılmasının kabul edilebilir hiç bir gerekçesi olamaz. Sünnet ne kadar basit görülse de önemli bir cerrahi girişimdir. Bu nedenle sünnet yapılan yer ve aletlerde sterilizasyon, asepsi,antisepsi gibi tanımladığımız mikrop içermeyen ortam sağlanması zorunludur.
Peygamber Sünneti Nedir?
Halk arasında yaygın olarak bilinen “Peygamber sünneti” veya “Yarım sünnet” tıp dilinde “Hipospadias” olarak adlandırılır. Bu sorunla dünyaya gelen çocuklara mutlaka cerrahi müdahale yapılmalı (özellikle 1 yaşına kadar) ve cerrahi işlem öncesi kesinlikle sünnet yapılmamalıdır. Hipospadiaslı çocuklar, ileride kısırlık sorunu ile de karşı karşıya kalabilecekleri için, erken tan ile doğru tedavi uygulanmalıdır. Hipospadias doğumsal bir anomalidir (hastalıktır) ve en önemli belirtileri şöyledir:
- İdrar kanalının penisin alt yüzünde ve daha geride olması.
- Penis başının eğri olması.
- Sünnet derisinin penis başının alt yüzünde oluşmaması.
- Ereksiyon sırasında penisin aşağıya doğru kıvrılması.
- Hipospadias’lı çocukların karşıya doğru idrarını yapamamaları nedeniyle, idrar yaparken oturmak zorunda olmaları.
Op.Dr.Ertan BEYATLI / Genel Cerrahi Uzmanı – Bilgi/Randevu
Bezli bebeklerde sünnet bakımı
Sünnetten sonra yara bölgesinden sıvı akıntısı olabilir. Bu sıvı kuruduğu zaman beze yapışabilir. dolayısıyla bezli bebeklerde penis ucu serbest bırakılmalı. Bunun için özel aparatlar veya plastik bardak kulanılabilir. Ayrıca, penis ucuna sürülecek kremler bu yapışmayı önleyebilir. Ayrıca bezli bebeklerde kakanın penis bölgesine bulaşmamasına dikkat edilmeli. Bu durum ortalama bir hafta gibi bir süre sürebilir.