Yemek borusunun iltihabına Özofajit denir. Bu iltihap akut ya da kronik (müzmin) olabilir. Bu hastalıkta adını Latincede özofagus (esophagus) ve –itis ekinden almaktadır. İngilizcesi esophagitis.
Çok Okunanlar
- Safra Taşı için ameliyat şart mı?
- Göbek Fıtığı: Nedenleri, Belirtileri, Tanısı ve Daha Fazlası
- Lazer Hemoroid tedavisi
- Narkozla Endoskopi nasıl yapılır?
- Göbek Deliği ağrısı hakkında bilinmesi gerekenler
İltihap neden olur?
Toplumda en yaygın görülen sebep mide asididir. Buna — Reflü Özofajit —denir (GÖRH — gastroözofageal reflü hastalığı). Bu durum yemek borusu ve mide arasında kapağın yetersiz olmasına bağlıdır (bkz: LES Gevşekliği).
Dinreç sistemi zayıf olan hastalarda bakteri, mantar veya virüs enfeksiyonu olabilir (özofageal kandidiyasis, Herpes özofajit).
Yakıcı maddeler örneğin asit veya alkali içildiğinde yemek borusunu tahriş edebilir. Bu durum genelde çocuklarda, akli dengesi bozuk hastalar veya intihar girişimlerinde görülür.
Ayrıca yemek borusu ışın tedavisi (radyoterapi), burundan hortum takılması (nazogastrik sonda) veya endoskopi gibi işlemler esnasında iltihaplanabilir.
Bazı yiyecek ve içeceklere karşı alerji durumu yemek borusunu etkileyebilir (bkz: özinofilik özofajit, makalenin devamında).
Yemek borusu ilrihabı bazı hastalıkların sadece bir parçası olabilir mesela Crohn hastalığı.
Özofajit Nasıl anlaşılır?
Yemek borusunun büyük kısmı göğüs kafesinde yer alır. Dolayısıyla iltihap durumlarında mide ve göğüste yanma, ekşime, bulantı ve ağrı görülebilir.
Ayrıca boyunda gıcık, yutma zorlu (disfaji) ve ağrılı yutkunma (odinofaji) eşlik edebilir. Bu şikayetler özellikle yemeklerden sonra artış gösterebilir.
Tanıya yönelik önce Endoskopi yapılabilir (bkz: Endoskopi nasıl yapılır?). Endoskopide iltihabın derecesi ve şiddeti — Los Angeles (LA) — sınıflamasına göre yapılabilir. Aynı zamanda endoskopi esnasında gerekirse patolojik inceleme için forseps yardımıyla biyopsi alınabilir.
Özofajitin LA Sınıflanması
- Grade A (LAA) — 5 mm’den kısa bir veya daha fazla mukoza kaybı
- Grade B (LAB) — 5 mm’den uzun mukoza kaybı (mukoza kıvrımları arasında bağlantı yok)
- Grade C (LAC) — mukoza kıvrımları arasında uzanan mukoza kaybı (özofagus çevresinin <%75 daha azı)
- Grade D (LAD) — özofagus çevresinin >%75’den fazlasını kapsayan mukoza kaybı.
Özofajit nasıl tedavi edilir?
Tedavi altta yatan nedenlere göre yapılır. Asit reflüsüne bağlı iltihap durumlarında mide asidini azaltan çeşitli ilaçlar verilebilir. Enfeksiyon durumlarında antibiyotikler başlatılır.
Erken tanı çok önemlidir. Tedavi edilmediği takdirde yemek borusunda ciddi hasar oluşur. Bu hasara bağlı bazen darlıklar bazen de doku değişimi görülebilir (displazi, metaplazi, Barrett özofagusu).
İlerleyen ve tedavi edilmeyen olgularda ise yemek borusu kanserinin gelişme olasılığı vardır (Özofagus CA). Cerrahi tedavide ise çeşitli anti-reflü ameliyatlar uygulanabilir.
Özel Durumlar
LES Gevşekliği (KÖS)
LES Gevşekliği durumunda midede bulunan asit yemek borusuna doğru ilerler ve orada tahriş ve yara oluşmasına neden olur (Reflü Özofajit). Bu durum Gastro-Özofageal Reflü Hastalığı (GÖRH) olarak da bilinir. LES Gevşeklği hakkında daha fazla bilgi için: KÖS ne demek? LES Gevşekliği Nedir?
Eozinofilik Özofajit
Bu durumda beyaz kan hücreleri (eozinofil) yemek borusunda birikir. Kronik bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için: Eozinofilik Özofajit belirtileri nelerdir?
Barrett Özofagusu nedir?
Bu durumda yemek borusunu kaplayan örtü değişime uğrar ve barsak astarını andıran dokuya dönüşür. Barrett’s özofagusunu yemek borusu kanseri (Özofagus CA) riskini arttırır. Barrett özofagusun hakkında daha fazla bilgi için: Barrett Özofagusu nedir?
Odinofaji
Odinofaji ağrılı yutkunma demektir. Aslında odinofaji başlı başına bir hastalıktan ziyade bir çok hastalığın ortak bulgusudur. (yani bu durum bir hastalıktan ziyade şikayet olarak karşımıza çıkar).
Ağrılı yutkunma ile zor yutkunma veya yutkunma güçlüğü (Disfaji = Dysphagia) karıştırılmaması gereken iki AYRI bulgudur. Bazen ikisi de aynı anda olabilir, bazen de disfaji olmadan sadece odinofaji durumu tek başına ortaya çıkabilir. Odinofaji hakkında detaylı bilgi için: Odinofaji: Sebepleri, tanı ve tedavi yöntemi
Anahtar kelimeler: özofagus, özofajit, kös yetmezliği, les gevşekliği, GÖRH, endoskopi, barrett özofagusu, odinofaji, fundoplikasyon
