Op.Dr.Ertan Beyatlı
Mide bulantısı, toplumda mide rahatsızlığı ve kusma isteğinin duygusu olarak bilinir. Bulantı kelimesinin İngilizce’si “Nausea” olarak yazılır. Mide bulantısı mide içeriğini kusmak için ilk adım olabilir. Aslında Türkçe’de “Mide bulantısı” olarak bu durumun ifade edilmesi gereksizdir çünkü bulantı mideye özgü bir durumdur. Sadece “Bulantı” demek yeterlidir. (Ertan BEYATLI, MD, PhD)
Mide bulantısı çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve çoğu zaman önlenebilir nedenlerdir. Bazı insanlar harekete veya bazı yiyeceklere, ilaçlara veya bazı tıbbi koşulların etkilerine karşı çok hassastır. Bütün bunlar mide bulantısına neden olabilir. Mide bulantısının genel nedenleri aşağıda açıklanmıştır.
Bulantı ayrıca aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer bazı tıbbi durumların bir belirtisidir:
Mide bulantınıza kalp krizi belirtileri eşlik ediyorsa hemen tıbbi yardım alın. Kalp krizi semptomları arasında göğüs ağrısı, yoğun bir baş ağrısı, nefes darlığı, çene ağrısı, terleme veya sol kolunuzda ağrı olabilir. Şiddetli baş ağrısı, boyun tutulması, solunum zorluğu veya konfüzyon ile birlikte bulantı yaşarsanız, acil yardım almalısınız. Zehirli bir madde yediğinizden şüpheleniyorsanız veya susuz kalıyorsanız tıbbi yardım alın.
Eğer mide bulantısı 12 saatten fazla bir süre boyunca yemek yiyip içememenize engel oluyorsa doktorunuza danışın. Ayrıca, eğer mide bulantınız reçetesiz yapılan müdahaleleri denedikten sonraki 24 saat içinde azalmazsa, doktorunuzu da görmelisiniz. Acil bir tıbbi durumla karşı karşıya olabileceğiniz konusunda endişeleriniz varsa daima tıbbi yardım isteyin.
Nedeni açıklanamayan bulantı için Endoskopi yapılması önerilir.
Mide bulantısı tedavisi nedenine bağlıdır. Örneğin bir arabanın ön koltuğunda oturmak, hareket rahatsızlığını hafifletebilir. Hareket hastalığına dimenhidrinat (Dramamine), bir antihistamin gibi ilaçlar yardımcı olunabilir. Mide bulantısının altında yatan nedene yönelik ilaçlar almak da yardımcı olabilir. Örnekler arasında GÖRH için mide asidi düşürücüleri veya yoğun baş ağrıları için ağrı kesici ilaçlar yer alır. Yeterli miktarda su tüketmek (Hidrasyon), mide bulantısıyla ilişkili dehidratasyonu önleyebilir ve elektrolit denkesini koruyabilir. Yiyeceklere tekrar başladığınızda hafif ve midenize dokunmayacak olanları tercih etmenizde yarar vardır örneğin muz, pirinç, elma püresi ve tost.
Az az ve sık sık yemek yeme alışkanlıkları bulantı belirtilerin azaltılmasına yardımcı olabilir. Yemeklerden sonra yoğun fiziksel aktiviteden kaçınmak da mide bulantısını en aza indirebilir. Baharatlı, çok yağlı veya yağlı yiyeceklerden kaçınmak da yardımcı olabilir. Bulantıya neden olma olasılığı daha az olan yiyecek örnekleri arasında mısır gevreği, kraker, tost, jelatin ve et suyu bulunur.
Bulantı tetikleyicilerinden kaçınmak, bulantı başlangıcını önlemeye yardımcı olabilir. Örneğin: