HASHİMOTO Anlamı
Hashimoto hastalığı, bağışıklık sisteminin tiroid bezine saldırdığı otoimün bir hastalıktır. Tiroid bezi, organlarımızın koordineli çalışmasını kontrol eden hormonları üreten endokrin sisteminin önemli bir parçasıdır.
Kronik lenfositik tiroidit olarak da bilinen Hashimoto hastalığından kaynaklanan iltihap, çoğu zaman yetersiz bir tiroid bezine (hipotiroidizm) yol açar.
Bu hastalık 1912 yılında Japon bilim adamı Akira Haşimato tarafından tanımlanmıştır.
Hashimoto hastalığı, Amerika Birleşik Devletleri’nde hipotiroidizmin en sık nedenidir. Öncelikle orta yaşlı kadınları etkiler, ancak her yaştaki erkek ve kadınlarda ve çocuklarda da görülebilir.
Mayo Clinic
Doktorlar, Hashimoto hastalığının tanısına yardımcı olmak için tiroid fonksiyonunuzu test eder (TFT=Tiroid Fonksiyon Testi). Hashimoto hastalığının tiroid hormon replasmanı ile tedavisi genellikle basit ve etkilidir.
Hashimoto Belirtileri
İlk etapta Hashimoto hastalığının belirtilerini veya semptomlarını fark etmeyebilir veya boğazınızın önünde (guatr) bir şişlik hissedebilirsiniz. Hashimoto hastalığı genellikle yıllar içinde yavaş ilerler ve kronik tiroid hasarına neden olarak kanınızdaki tiroid hormon seviyelerinde düşüşe yol açar.
Belirti ve semptomlar temel olarak yönlendirici olmayan tiroid bezinin (hipotiroidizm) belirtileridir. Hipotiroidizmin belirti ve semptomları:
- Halsizlik ve yorgunluk
- Soğuğa karşı artan hassasiyet
- Kabızlık
- Soluk kuru cilt
- Kabarık bir yüz
- Kırılgan tırnaklar
- Saç kaybı
- Dilin büyütülmesi
- Açıklanamayan kilo alımı
- Kas ağrıları, hassasiyet ve sertlik
- Eklem ağrısı ve sertliği
- Kas Güçsüzlüğü
- Aşırı veya uzun süreli adet kanaması (menoraji)
- Depresyon
- Unutkanlık
Ne zaman doktora görünmeli?
Bu şikayetlerin varlığında doktorunuza görünün:
- Belirgin bir sebep olmadan yorgunluk
- Kuru cilt
- Soluk, kabarık yüz
- Ses kısıklığı
- Kabızlık
Aşağıdaki durumlarda da, tiroid fonksiyon testi (TFT) kontrolü için için doktorunuzu görmeniz gerekir:
- Tiroid ameliyatı geçirenler
- Radyoaktif iyot veya anti-tiroid ilaç tedavisi görenler
- Başınıza, boynunuza veya göğsünüze radyasyon tedavisi uygulandığında
- Kan kolesterolünüz yüksekse, doktorunuza hipotiroidizmin sebep olup olmadığı hakkında konuşun.
Tiroid Fonksiyon Testleri (TFT)
- T4 (Tiroksin; bir tiroid hormonu )
- T3 (Triiyodotironin; bir tiroid hormonu)
- TSH (tiroid uyarıcı hormon; hipofiz bezi tarafından salgılanır)
Hashimoto hastalığının neden olduğu hipotiroidizm için hormon tedavisi alıyorsanız, doktorunuzun önerdiği sıklıkta takip ziyaretleri planlayın. Doğru ilaç dozu aldığınızdan emin olmak önemlidir. Zamanla, tiroid fonksiyonunuzu uygun şekilde değiştirmeniz gereken doz değişebilir.
Hashimoto Nedenleri
Hashimoto hastalığı, bağışıklık sisteminizin tiroid bezinize zarar veren antikorlar oluşturduğu otoimmün bir hastalıktır. Bu duruma neyin sebep olduğu hala bilmiyor. Bazı bilim adamları bir virüsün veya bakterinin yanıtı tetikleyebileceğini düşünürken, bazıları genetik bir kusurun olabileceğini düşünüyor.
Kalıtım, cinsiyet ve yaş dahil olmak üzere faktörlerin bir arada olması, bozukluğu geliştirme olasılığınızı belirleyebilir.
Risk faktörleri
Bu faktörler Hashimoto hastalığına yakalanma riskine katkıda bulunabilir:
- Seks. Kadınların Hashimoto hastalığına yakalanma olasılığı çok daha fazla.
- Yaş. Hashimoto hastalığı herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir, ancak daha sık orta yaşta ortaya çıkar.
- Kalıtım. Ailenizde başkalarının tiroid veya diğer otoimün hastalıkları varsa, Hashimoto hastalığı için daha yüksek risk altındasınız.
- Diğer otoimmün hastalıklar. Romatoid artrit, tip 1 diyabet veya lupus gibi başka bir otoimün hastalık olması, Hashimoto hastalığına yakalanma riskinizi artırır.
- Radyasyona maruz kalma. Aşırı derecede çevresel radyasyona maruz kalan insanlar Hashimoto hastalığına daha yatkındır
Komplikasyonlar
Tedavi edilmezse, Hashimoto hastalığının yol açtığı, etkili olmayan bir tiroid bezi (hipotiroidizm), bazı sağlık sorunlarına yol açabilir:
- Guatr (Goiter). Tiroidinizin daha fazla hormon salması için sürekli uyarılması, bezin guatr olarak bilinen bir durum olarak büyümesine neden olabilir. Hashimoto, hipotiroidi guatrların en sık nedenlerinden biridir. Genel olarak rahatsız olmamakla birlikte, büyük guatr görünümünüzü etkileyebilir ve yutmaya veya nefes almaya karışabilir.
- Kalp sorunları. Hashimoto hastalığı ayrıca yüksek oranda düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol – “kötü” kolesterol – düşük aktif tiroid bezi (hipotiroidizm) olan insanlarda görülebileceğinden, yüksek kalp hastalığı riski ile ilişkili olabilir. Eğer tedavi edilmezse, hipotiroidizm, kalbin genişlemesine ve muhtemelen kalp yetmezliğine yol açabilir.
- Zihinsel sağlık sorunları. Depresyon Hashimoto hastalığının erken döneminde ortaya çıkabilir ve zamanla daha şiddetli hale gelebilir. Hashimoto hastalığı hem erkek hem de kadınlarda cinsel istek (libido) azalmasına ve zihinsel işleyişinin yavaşlamasına yol açabilir.
- Myxedema (miks-uh-DEE-muh). Bu nadir, hayatı tehdit eden durum, tedavi edilmemiş Hashimoto hastalığının bir sonucu olarak uzun süreli hipotiroidizm nedeniyle gelişebilir. Belirti ve semptomları arasında derin uyuşukluk ve bilinçsizlikten sonra uyuşukluk vardır. Miksödem koma, vücudunuzdaki soğuk, sakinleştirici, enfeksiyon veya diğer strese maruz kalma ile tetiklenebilir. Myxedema acil tıbbi tedavi gerektirir.
- Doğum kusurları. Hashimoto hastalığı nedeniyle tedavi edilmemiş hipotiroidizmi olan kadınlarda doğan bebekler, sağlıklı annelerden doğan bebeklerden daha yüksek doğum kusurları riskine sahip olabilir. Doktorlar uzun zamandır bu çocukların entelektüel ve gelişimsel sorunlara daha yatkın olduklarını biliyorlardı. Hipotiroit gebelikler ile yarık damak gibi doğum kusurları arasında bir bağlantı olabilir. Hipotiroidi gebeliklerle bebeklerde kalp, beyin ve böbrek problemleri arasında da bir bağlantı vardır. Hamile kalmayı planlıyorsanız veya hamileliğin erken dönemindeyseniz, tiroid seviyenizi kontrol ettirdiğinizden emin olun.
Hashimoto Hastalığının Tedavisi
Bu hastalığın tedavisi semptomlara ve kan testi sonuçlarına bağlıdır. Tiroid testleriniz normalse doktorunuz sadece belirtilerinizi takip etmeyi ve herhangi bir ilaç kullanmamayı tercih edebilir. Aksi takdirde, bazı tedavi seçenekleri şunlardır:
- Tiroid Hormon Replasmanı tedavisi: Hashimoto hastalığı nedeniyle hipotiroidizm gelişirse, en iyi tedavi sentetik tiroid hormonunun değiştirilmesidir. Doktorlar, hipotiroidizmi tedavi etmek için ilacı levothyroxine (Levotiroin, Euthyrox, Synthroid, Levoxyl, Levothyroid) kullanır. Genellikle bu ilaç ömür boyu alınmalıdır. Etkinliği, kandaki TSH seviyelerini kontrol ederek ve semptomlarınızı takip ederek ölçülür.
- Cerrahi Seçenek: Cerrahi girişim, ancak tiroid genişlemesinin soluma veya yutmayı engellediği çok nadir durumlarda tercih edilir. Çoğu durumda, hastalık bu semptomlar ortaya çıkmadan önce tespit edilir.
Sonuç olarak
Hashimoto hastalığı, tiroid bezini etkileyen ve hipotiroidizme yol açabilen otoimmün bir hastalıktır. Tipik hipotiroidi belirtileri yorgunluk, kuru cilt, kilo alma, kabızlık ve ses kısıklığıdır. Teşhis fizik muayene ve kan testi ile konur. Hashimoto hastalığı genellikle yaşam için tiroid hormon replasmanı ile tedavi edilir.